بروز شده در اسفند ۱۵, ۱۴۰۳
کودکان خیابانی ، زخمی جدی بر صورت شهر
تحلیلی بر بزه دیدگی اولیه و ثانویه کودکان و نوجوانان خیابانی در شهر مشهد
با توجه به نقش موثر رسانه در کاهش آسیبهای اجتماعی و معضلات و مشکلات جامعه و نگاه ریز بینانه و دقیق به برخی نیازهای جدی شهر مشهد و جامعه ، پایگاه خبری شوراتریبون به موضوع رسیدگی و توجه جدی به کودکان خیابانی به عنوان یک نیاز ضروری پرداخته و در ادامه به برخی نکات اشاره خواهیم کرد و امید که در ادامه وظیفه رسانه ای با برنامه ریزی و ایجاد پرونده رسانه ای ویژه بتوانیم به کمک سایر رسانه ها و توان والای اصحاب رسانه بخشی از مشکلات شهری جامعه را کاهش دهیم .
کودکان و نوجوانان خیابانی :
پدیده کودکان خیابانی یکی از آسیبهای اجتماعی است که تنها بخش قابل توجهی از کودکان و نوجوانان را که سرمایه های آینده جامعه هستند، در معرض انواع آسیبها قرار داده، بلکه جامعه را نیز با زیانهای فراوانی روبرو ساخته است.از این رو، توجه به این پدیده و شناخت ابعاد گوناگون آن به منظور تشخیص علل و عوامل موثر بر آن و ارائه راهکارهای علمی و عملی، زمینه را برای کاهش آن فراهم می سازد.
بزه دیده شناسی :
بزه دیده شناسی جنبش نوین در حوزه جرم شناسی است. بزه دیده شناسی به هر مسئله ای که مربوط به بزه دیده باشد توجه می کند. بزه دیده شناسی اولیه شاخه ای از جرم شناسی، علت شناسانه است که در آن نقش بزه دیده در وقوع جرم و به عنوان یکی از علل و عوامل ارتکاب جرم از سوی بزهکار بررسی و در کنار سایر علل و عوامل جرم قرار می گیرد و در مقابل بزه دیده شناسی پیشگیرانه به عنوان شاخه ای از جرم شناسی پیشگیرانه شیوه های پیشگیری از بزه دیدگی را بررسی و مطالعه می کند. بزه دیده شناسی حمایتی (ثانویه) در اثر تحول و توسعه بزه دیدگی اولیه به وجود آمده است که بهتر ساختن سرنوشت بزه دیده با ارائه کمکف حمایت های مادی و معنوی و جبران خسارت های وی می باشد
بزه دیدگی اولیه :
بزه دیدگان ممکن است از خود جرم (بزه دیدگی نخستین) یا شیوه واکنش دیگران به آنان یا به جرم هایی که تجربه می کنند (قربانی شدن دومین) اثر بپذیرند. بزه دیدگی نخستین، اثر مستقیم و بدون واسطه جرم بر بزه دیده است.
بزه دیدگی ثانویه :
ممکن است بزه دیده به واسطه عکس العمل دیگران که به طور عمده خانواده و یا وابستگان بزه دیده و یا نظام قضائی هستند، از جرم متاثر شود که به آن بزه دیدگی ثانوی می گویند
بی تردید از مهمترین مسایل همیشگی و مطرح نزد حقوقدانان و جرم شناسان، موضوع بزهکاری اطفال و نحوه مقابله با آن و شیوه های انحراف و کجروی آن ها در جامعه می باشد. خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی، مسئول حفظ نسل و نقش بسیار موثری در اجتماعی کردن افراد و پیشگیری از بزهکاری دارد و سیاست جنایی و تقنینی و نهادهای حاکمیتی و دستگاه قضایی نیز در کشور هم از عوامل موثر بر کاهش جرم و در نهایت کاهش بزه دیدگی در جامعه و حمایت ازبزه دیدگان بخصوص کودکان و نوجوانان دارد. با مطالعه و بررسی های به عمل آمده در شهر مشهد که بیشترین نصاب حاشیه نشینی در کشور را دارد و با جمعیت بالغ بر یک میلیون و سیصد هزار نفر حاشیه نشین در این شهر یکی از مهمترین چالش های شهر مشهد موضوع جرم و جنایت میباشد و کودکان و نوجوانان دختر و پسر ، خیابانی که مخصوصا از خانواده های محروم جامعه زندگی میکنند در معرض بیشترین آسیب و خطر بزه دیدگی اولیه و ثانویه هستند. در انجام این تحقیق بعنوان رساله دکتری رشته حقوق کیفری و جرم شناسی با رویکرد تحلیل حقوقی و جرم شناختی و چالشهای شهر مشهد به بررسی ظرفیتها ، تهدیدها و فرصتها در بستر بزه دیده شناسی و جرم شناسی کودکان و نوجوانان خیابانی با استفاده از روش تحقیق و پژوهش کتابخانه ای و همچنینی بررسی و تحقیق میدانی و حضوری در نقاط مستعد بروز خطر بزه دیدگی اولیه و ثانویه کودکان و نوجوانان خیابانی شهر مشهد خواهیم پرداخت.
در یادداشت حاضر سعی شده با رویکرد تحلیل حقوقی و جرم شناختی با شناسایی روشهای مفید جهت پیشگیری از بزه دیدگی اولیه و ثانویه اطفال و نوجوانان با نگاه نو به بزه دیده شناسی اولیه و ثانویه برای کودکان و نوجوانان خیابانی شهر مشهد بررسی شود برخورداری از یک روش پیشگیری متناسب با شرایط و وضعیت صغار و نوجوانان در پرتو حمایت های قضایی و تقنینی و برنامه ریزی یک سیاست جنایی با نگاه پیشگیری و درمان و عدالت ترمیمی مناسب جهت پیشبرد یکی از اهدافش که پیش گیری از وقوع جرایم در آینده است، کمک فراوانی کند و در ادامه انجام این تحقیق با نگاه پیشگیری و کمک به حل مسایل و چالشهای شهر مشهد به بررسی ظرفیتها و تهدیدها و فرصتهای شهر مشهد در بستر بزه دیده شناسی و جرم شناسی کودکان و نوجوانان به بررسی و تحقیق میدانی و حضوری در نقاط مستعد بروز خطر بزه دیدگی اولیه و ثانویه کودکان و نوجوانان شهر مشهد خواهیم پرداخت.
چالش های اصلی در این حوزه از آسیبهای اجتماعی به صورت مختصر بیان می شود:
۱-تحلیل حقوقی و جرم شناختی بزه دیدگی اولیه ثانویه کودکان و نوجوانان خیابانی شهر مشهد چیست؟
۲- راهکارهای قانونی و اقداماتی که تا کنون در جهت پیشگیری کنشی و واکنشی از بزه دیدگی اولیه ثانویه کودکان و نوجوانان خیابانی شهر مشهد صورت گرفته است چیست؟
۳-چه راهکارهایی در جهت پیشگیری و درمان کودکان بزهدیده ی اولیه و ثانویه ی خیابانی شهر مشهد با توجه به سیاست جنایی حاضر قابل طرح است؟
موضوع حمایت از کودکان همچون دیگر ناتوانان در قرآن کریم از پراهمیت ترین مسائل است .زیرا چنانکه میدانیم قرآن برای تبلیغ و حفظ ایدئولوژی وایمان به جنگیدین در راه خدا را از بزرگترین و بهترین کارها شمرده است و جالب این سات که برای کمک به طبقه کودکان و ناتوانان سفارش کرده است که از همین ابزار به طور قاطع ، موثر و کامل استفاده شود ، پیروان قرآن موظفند برای نجات وحمایت این گروه تا سرحد جان بکوشند (سوره نساء آیه ۷۵)
حضرت علی (علیه السلام) در پاسخ به زنی که شوهرش در جنگ به شهادت رسیده و از او چند کودک یتیم به یادگار مانده بود و سرپرستی اطفال بر عهده زن قرار داشت و این زن ناگزیر به خدمتگذاری در خانه های مردم برای تامین خوراک و پوشاک بچه ها بود می گوید: من از اینکه در کار تو و کودکان تو کوتاهی شده است ، از تو خجالت می کشم
موارد فوق الذکر نشان از اهمیت و ضرورت حمایت از کودکان در آموزه های اسلامی دارد و از این رو بر سیاستگذاران جمهوری اسلامی ایران که بر پایه شریعت مقدس اسلام پایه گذاری شده است ، فرض است که به پیروی از این آموزه ها به حمایت از کودکان و به ویژه کودکانی که در شرایط و اوضاع و احوال مخاطره آمیز قرار دارند ، مبادرت نمایند
در شهر مشهد مقدس با توجه به ظرفیتها و نقاط قوت و ضعف در حوزه های حاشیه نشینی و همچنین مهاجرین و اتباع خارجی خلاء های بسیاری در حوزه های فرهنگی و اجتماعی وجود دارد که همین عوامل باعث شده است یک جامعه آماری زیاد و در واقع با رصد آمار واطلاعات میتوان گفت، نهادهای متولی متاسفانه بدون داشتن آمار دقیق و جامع علیرغم تمامی تلاشها هنوز به نقشه راه جامع و کاملی در این مسیر دست نیافته اند.
و ضرورت دارد این مقوله در کاهش درد و آلام این کودکان و نوجوانان موثر باشد و خدمی به جامعه حقوقی کشور باشد.
در این مجال باید بیان کرد که معاونت پیشگیری از جرم دادستانی و دستگاه قضایی شهرستان مشهد ،آستان قدس رضوی، شهرداری و شورای اسلامی شهر مشهد، سازمانهای بهزیستی و کمیته امداد و مجموعه های خیریه و خدمات رسان ، اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی و پلیس مهاجرت میتوانند بعنوان مجموعه های مرتبط در تحقیق بررسی شوند و امید است با انجام یک کار علمی و عملی مناسب و فاخر بتوانیم نسبت به بهبود عملکرد در حوزه اجتماعی و فرهنگی خدمت مناسب و ارزنده ای انجام دهیم .
در ادامه این موضوع به عنوان یکی از چالش های شهر مشهد نیازمند بررسی دقیق و کارشناسی است و امید که مسئولان مرتبط به این موضوع اهمیت لازم را وظیفه بدانند و با پیگیری های مناسب از آسیبهای اجتماعی و معضلات شهری مشهد مقدس بکاهند.
محمد فانی
ثبت دیدگاه